وجودی که منم ...

حتما برای شما هم مثل من بارها پیش آمده که نقایص و اشکالات رفتاری و فکری خودتان را به گردن خانواده و یا اجتماع بیندازید . این البته در صورتی ست که آنقدر با خود صادق باشیم که ایرادات وجودی مان را ببینیم و قبول کنیم . که گام اول همین شناخت خود و دریافت کاستی ها و همینطور مزایای وجودی ماست . مثلا بارها دیده ایم کسی را که بهانه گیر و بدخلق است یا خیلی سریع عصبانی می شود و این را مسئله ای ژنتیکی و یا تاثیر محیطی می داند ! من خود به شخصه بارها گله کرده ام که چرا پدر و مادرم به من و برادرانم قدرت نه گفتن را نیاموخته اند . یا وقتی سادگی و صداقت برادرانم و مشکلات ناشی از همین اخلاق را در آنها مشاهده می کنم ، متوجه می شوم که دلیل این مساله شاید این باشد که در خانواده ما ، دروغ جایگاهی نداشت و همیشه تاکید بر صداقت و راستی بود . الان اما حرفم این نیست و منظورم از بیان این مساله این است که بگویم چند بار تا به حال مزایا و سجایای اخلاقی خود را دیده و به ریشه و اصل آنها فکر کرده ایم ؟ چند بار شده فکر کنیم اگر فلان خلق و خوی مثبتی در من وجود دارد لابد به تربیت خانوادگی و یا وجود همین اخلاق در پدر و مادرمن و الگو قرار گرفتن از آنها ، بر می گردد ؟ اگر صداقت در وجود من بارها مشکل ساز شده ، اما حقیقتا نمی توان از این خصیصه اخلاقی ، به عنوان یک رذیله نام برد ، هر چند در این روزگار صداقت و سادگی جایگاهی نداشته باشد . هر چند بسیار وقتها با دروغ ، گذر زندگی ساده تر می شود ، اما پایبندی به اصل راستگویی ، خود ارزشی ست که باید قدردانش بود . بسیاری از مواقع به تفاوت نسل ها – مثل نسل خودم با نسل جدید ، مانند دخترم – که می نگرم و دقیق می شوم در اختلاف نگرش هایمان به زندگی ، هر چند آنرا بیش از هر چیز محصول تغییر شرایط جامعه می دانم و مقتضای روزگار ، اما نمی شود اینرا هم نادیده گرفت که تربیت ها تغییر یافته اند . که مثلا اگر فرزندان ما به نسبت ما تنهاترند و بلد نیستند در جمع به راحتی کنار بیایند و اصولا فردگرایی به نسبت بیشتر شده ، شاید یک دلیلش این است که پدر و مادرهای ما بر گذشت و صبر و تحمل عقاید دیگران بیشتر تاکید می کردند تا نسل ما که پدر ومادرهای نوجوانان اکنونیم . هیچ وقت فراموش نمیکنم سخن پدر ومادرم را که وقتی از برخورد دوستانمان گلایه می کردیم ، می گفتند : تو گذشت کن ، تو صبوری کن ، با مهربانی همه چیز درست می شود .... یا توصیه همیشگی شان به برادرانم که تاکید می کردند با هیچکس دعوا و کتک کاری نکنند ! اما حالا به راحتی می شنوم که والدین امروزی می گویند : اگر می خواهی نخوری ، اول تو بزن !

خب این تفاوت نگرش ها و تفاوت تربیت ها باعث اختلاف این دو نسل می شود . همین که گذشت را چونان گذشته رعایت نکنیم و به فرزندانمان نیاموزانیم ، اولین ترکشش به خود ما هم می رسد . فرزندان ما یاد می گیرند که می شود در برابر پدر و مادر و معلم و بزرگترهای دیگر هم سلیقه خود را اعمال کنند و به راحتی نظر مخالف خود را ابراز نموده و آن را اصلا خلاف ادب و حرمت شکنی نمی دانند ! قصد قضاوت کردن بین دو نسل و تفاوتهای نگرشی و مشکلاتی که هر کدام دارند را ندارم . اصل سخنم این بود که همانقدر که مشکلات و کاستی هایمان را به گردن والدین می اندازیم ، کاش قدردان خوبیهای وجودمان هم باشیم که مسلما بیشترش را باز هم از آنان داریم و تربیتی که در کنار آنها دیده ایم و آموزه هایی که در محضر پدر و مادر کسب کرده ایم . کما اینکه ایمان و اعتقاداتی که در ما ریشه بسته و در نسل جدید کمرنگ تر شده ، به دلیل پررنگ بودن و درونی بودن دین در نهاد آدم های قدیم بوده و تزلزل آن در نسل های بعد که ما نیز جزئی از آنهاییم . معلوم است که تفاوت این اعتقاد در فرزندان نسل قدیم ، که ما باشیم ، با فرزندان ما از کجا آب می خورد !

کاش بدون عناد و لجبازی و تعصب ، خود را صادقانه ارزیابی کنیم و بفهمیم روش زندگی کدام یک از ما سه نسل – که ما به عنوان نسلی میانه در آن قرار داریم – صحیح تر است و سعی کنیم راه حل صحیحی بر مشکلات زندگی هایمان بیابیم .